یونی سواپ چیست؟
نوید رضایی وآرن امیریان زمان مطالعه 11 دقیقه
یونی سواپ (Uniswap) یک پروتکل نقدینگی خودکار و یکی از محبوب‌ترین صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) است که به دلیل افزایش محبوبیت دیفای، نامش بر سر زبان‌ها افتاده است. یونی سواپ مبتنی بر شبکه اتریوم است که با استفاده از آن می‌توان به مبادله خودکار بین اتریوم و توکن‌های ERC20 پرداخت. همچنین کاربران می‌توانند با واریز مقادیر معادلی از جفت ارزهای دیجیتال موجود در استخرهای این پروتکل، به ارائه‌دهنده نقدینگی در آن استخر تبدیل شوند و در ازای آن پاداش دریافت کنند. اما یونی سواپ چیست ؟ نحوه معامله در این صرافی غیرمتمرکز چگونه است؟ تامین کننده نقدینگی چیست و چگونه می‌توان از این روش به کسب درآمد پرداخت؟ ارز یونی سواپ چه نام دارد و چه کاربردی در پلتفرم دارد؟ ثبت نام در صرافی یونی سواپ به چه صورت است؟ در این مقاله، ما به این سوالات پاسخ می‌دهیم و نحوه کار با این پلتفرم را به شما آموزش خواهیم داد.
این مقاله در تاریخ ۶ بهمن ۹۹ بروزرسانی شده است
صرافی یونی سواپ چیست ؟
معماری صرافی Uniswap با صرافی‌های سنتی تفاوت دارد؛ اکثر صرافی‌های سنتی با استفاده از یک دفتر سفارش به تطابق خریداران و فروشندگان می‌پردازند، اما این پروتکل از استخرهای نقدینگی در تسهیل مبادله دارایی‌های دیجیتال استفاده می‌کند. ذخایر موجود در قراردادهای مبادله توسط شبکه‌ای از فراهم‌کنندگان نقدینگی (Liquidity Provider) تامین می‌شود. این تامین کنندگان نقدینگی مقدار معادلی اتر و یک توکن ERC20 یا دو توکن ERC20 را به قرارداد مبادله مربوطه واریز می‌کنند. اولین فراهم‌کننده نرخ مبادله را تعیین می‌کند و اگر این نرخ مناسب نباشد، تریدر‌های دیگر رفته رفته آن را اصلاح می‌کنند. تمام تامین کنندگان نقدینگی بعدی، با استفاده از نرخ مبادله ایجاد شده اقدام به واریز و انجام معامله می‌کنند.
یونی سواپ از توکن‌های نقدینگی (یا Liquidity Token که به اختصار LP Token نامیده می‌شوند) هم استفاده می‌کند که این توکن‌ها در مطابقت با توکن‌های ERC20 واریزی در استخر هستند. توکن‌های LP نشان‌دهنده مشارکت یک تامین کننده نقدینگی در یک قرارداد مبادله هستند. هدف از این کار، تشویق Liquidity Providerها برای ادغام ذخایر خود در استخر است، تا همه ذخایر به یک ذخیره واحد تبدیل شوند.
فراهم کنندگان نقدینگی می‌توانند به فروش و یا ارسال توکن‌های نقدینگی بین اکانت‌ها بپردازند و برای این کار لازم نیست که نقدینگی را از قرارداد مبادله بردارند. البته این توکن‌های نقدینگی شدیدا مختص به یک قرارداد مبادله هستند. فراهم‌کنندگان نقدینگی در عوض کاری که انجام می‌دهند، سهمی از کارمزد تراکنش را بعد از اجرای ترید دریافت می‌کنند.
Uniswap متشکل از دو نوع قرارداد هوشمند است که قرارداد مبادله و قرارداد کارخانه نام دارند. این قرارداد‌ها به زبان برنامه‌نویسی Vyper نوشته می‌شوند. هر قرارداد مبادله دقیقا از یکی از توکن‌های ERC20 پشتیبانی می‌کند و هر قرارداد دارای ذخیره‌ای از اتریوم و توکن ERC20 پشتیبانی شده است. ترید‌هایی که بر روی یک قرارداد مبادله ایجاد می‌شوند، اجازه ترید مستقیم یک توکن ERC20 به یک توکن دیگر ERC20 را با واسطه اتریوم می‌دهند. با استفاده از قرارداد کارخانه می‌توان به نصب یک قرارداد مبادله جدید پرداخت. بنابراین هر توکن ERC20 که هنوز دارای قرارداد مبادله نیست، می‌تواند با استفاده از قرارداد کارخانه اقدام به ایجاد آن نماید. از قرارداد کارخانه می‌توان برای جستجوی همه توکن و آدرس‌های مبادله‌ای که به سیستم اضافه شده‌اند، استفاده کرد.
نحوه کارکرد معاملات در صرافی Uniswap
یک نوع ترید که بر روی این پروتکل انجام می‌شود، مبادله کوین اتر با هر یک از توکن‌های ERC20 است. در اینجا، نرخ مبادله بر اساس اندازه استخر نقدینگی آن دارایی خاص در داخل قرارداد مبادله است. این نرخ مبادله بر اساس یک فرمول ثابت توسط پروتکل یونی سواپ محاسبه می‌شود؛ این فرمول به صورت استخر اتریوم ضربدر استخر توکن مورد نظر است.
مثلا فرض کنید شخصی می‌خواهد مقداری اتریوم را به توکن بت (BAT) تبدیل کند. این فرد به اجرای این معامله با استفاده از پروتکل Uniswap می‌پردازد. تامین کنندگان نقدینگی مقداری اتر و BAT را به این قرارداد مبادله واریز کرده‌اند که در این مثال، این مقدار برابر ۱۰ اتریوم و ۵۰۰ بت است. در اینجا این فرمول ثابت است و به این صورت محاسبه می‌شود که ۱۰ را ضربدر ۵۰۰ می‌کنیم و مقدار ۵۰۰۰ به دست می‌آید.
باب این مبادله را با ارسال یک اتر به استخر اتریوم در قرارداد مبادله شروع می‌کند؛ کارمزد فراهم‌کننده نقدینگی برای این استخر ۰.۳ درصد است. ۰.۹۹۷ اتر باقیمانده به استخر واریز می‌شود. سپس مقدار ثابت بر مقدار جدید اتریوم در استخر نقدینگی تقسیم می‌شود، تا اندازه جدید استخر بت تعیین شود. سپس توکن‌های BAT باقیمانده به خریدار ارسال می‌شوند.
نوع دیگری از ترید که می‌توان بر روی پروتکل مورد بحث انجام داد، ترید یک توکن ERC20 به یک توکن ERC20 دیگر است که با وساطت اتریوم انجام می‌گیرد. این پروتکل باعث می‌شود که مثلا بت در یک قرارداد مبادله به اتر تبدیل شود و سپس در قرارداد مبادله دیگری از اتریوم، به توکن OMG تبدیل شود که همه این‌ها در داخل یک تراکنش واحد انجام می‌شود.
این فرمول دقیقا مانند بازار عادی عمل می‌کند و هر چه توکن‌های بیشتری خریداری نمایید، نرخ مبادله بیشتری نیز باید پرداخت نمایید.
ساختار کارمزدهای یونی سواپ
ساختار کارمزد Uniswap برای ترید‌های انجام شده بر روی پروتکل به شرح زیر است:
- ترید اتر به ERC20: مقدار ۰.۳ درصد کارمزد به صورت اتریوم پرداخته می‌شود.
- ترید ERC20 به اتر: ۰.۳ درصد کارمزد به صورت توکن مورد نظر پرداخت می‌شود.
- ترید ERC20 به ERC20: مقدار ۰.۳ درصد کارمزد برای تبدیل توکن اول به اتریوم و ۰.۳ درصد دیگر نیز از تبدیل اتریوم به توکن دوم پرداخت می‌شود.
Uniswap و ترید آربیتراژ
شایان ذکر است که اگرچه Uniswap نوعی مبادله دارایی دیجیتال روی زنجیره و غیرمتمرکز است، اما جایگزین صرافی‌های متمرکز نمی‌شود. زمانی که مکانیزم مبادله بر روی این پروتکل تغییر مسیر دهد، یک مکانیزم اصلاحی باید برای آن موجود باشد. این مکانیزم اصلاحی، به شکل ترید آربیتراژ است.
این استراتژی به این صورت است که تریدر از اختلاف قیمت بین دو بازار استفاده می‌کند. در مورد ارز دیجیتال، آربیتراژ زمانی انجام می‌شود که قیمت یک دارایی دیجیتال در دو صرافی با هم فرق کند که در این حالت، معامله‌گر می‌تواند اقدام به خرید در صرافی ارزان‌تر و فروش در صرافی گران‌تر نماید و از این کار سود دریافت کند. این روش برای ساز و کار یونی سواپ حیاتی است؛ زیرا همانطور که قبلا گفته شد، اولین فراهم‌کننده نقدینگی با توجه به نظر خود، اقدام به تعیین نرخ مبادله می‌کند که این گاهی کمتر و یا بیشتر از نرخ بازار است.
ویژگی‌های صرافی غیرمتمرکز یونی سواپ
قبل از این که به دلایل محبوبیت این پلتفرم بپردازیم، باید بدانید که Uniswap دارای دو ویژگی اصلی است:
- تبادل توکن یا Swap: این ویژگی به کاربران امکان می‌دهد تا بین اتریوم و توکن‌های مختلف ERC20 مبادله داشته باشند. برای انجام این کار، از نرخ مبادله خاصی که مخصوص هر استخر است، استفاده می‌شود. میزان محاسبه آن با توجه به میزان اتریوم و توکن ERC20 موجود در آن استخر تعیین می‌شود. با معامله در این صرافی، شما می‌توانید به توکن‌های ERC20 زیادی که هنوز در صرافی‌های متمرکز لیست نشده‌اند، دسترسی داشته باشید و آنها را خرید و فروش کنید.
- استخرهای نقدینگی : این ویژگی به کاربران امکان می‌دهد که از طریق تامین نقدینگی درآمد کسب کنند. این کار با واریز توکن در یک قرارداد هوشمند انجام می‌شود و در عوض به عنوان پاداش از توکن‌های داخل استخر دریافت می‌کنید.
حال که با این دو ویژگی آشنا شدید، به بررسی دلایل اصلی محبوبیت این صرافی غیرمتمرکز می‌پردازیم:
۱. در اختیار داشتن کامل دارایی
Uniswap به شما امکان می‌دهد تا اختیار کامل مبالغ خود را حفظ کنید؛ بنابراین هیچ خطری مانند کار با صرافی‌های متمرکز که در صورت هک شدن یا ورشکستگی صرافی، که دارایی خود را از دست دهید، وجود ندارد. همچنین، در تمام مدت شما دسترسی کامل به وجوه خود را از طریق کیف‌پولتان خواهید داشت.
۲. نیازی به احراز هویت ندارید
از آنجا که در یونی سواپ شما اختیار کامل دارایی‌های خود را دارید، بنابراین نیازی به طی یک دوره طولانی KYC و افشای نام کامل، مشخصات گذرنامه و غیره ندارید. بدین معنی که شروع کار در این صرافی بسیار سریع‌تر خواهد بود و در صورت هک شدن صرافی، احتمال فاش شدن اطلاعات شخصی شما به دست دیگران وجود ندارد.
۳. هزینه‌های پایین تراکنش
Uniswap برای هر معامله فقط هزینه ثابت ۰.۰۳ درصد کارمزد دریافت می‌کند. این رقم بسیار کمتر از اکثر صرافی‌های غیرمتمرکز و متمرکز دیگر است. با توجه به افزایش بیش از اندازه کارمزد تراکنش‌ها بر روی شبکه اتریوم، استفاده از این صرافی غیرمتمرکز برای تبادل توکن‌ها می‌تواند بسیار به صرفه باشد.
۴. دسترسی به توکن‌های جدید
معمولا در صرافی‌های متمرکز، پروژه‌های مختلف رمز ارزها یا توکن‌های دیفای قبل از این که کوین یا توکن آنها برای مبادله لیست شود، باید فرآیند بررسی را با صرافی طی کنند. با این حال، از آنجا که Uniswap غیرمتمرکز است و محبوبیت زیادی دارد، بسیاری از پروژه‌ها مستقیما از صرافی یونی سواپ راه اندازی می‌شوند. بنابراین با این پروتکل، کاربران می‌توانند جزو اولین نفراتی باشند که به توکن‌های جدید دسترسی دارند.
با نوسانات دیوانه‌وار قیمت ارزهای دیجیتال، به ویژه آنهایی که برای اولین بار عرضه می‌شوند، بسیاری از تریدرها دسترسی سریع به آن را جزو اولویت‌های خود می‌دانند.
توکن حاکمیت UNI
ارز یونی سواپ UNI نام دارد. این یک توکن حاکمیت است که در ماه سپتامبر (شهریور) ۲۰۲۰ ایردراپ شد. در طی این Airdrop، به تمام کیف پول‌هایی که تا قبل از اول سپتامبر در صرافی یونی سواپ ترید کرده بودند، ۴۰۰ توکن UNI ارسال شد. تقریبا ۱۵۰ میلیون UNI از طریق ایردراپ توزیع شدند.
در مجموع، یک میلیارد از این توکن قرار است در ۴ سال اول توزیع شود که ۶۰ درصد آن متعلق به جامعه Uniswap است، ۲۱.۵ درصد به تیم این صرافی و ۱۸.۵ درصد باقیمانده نیز در بین سرمایه گذاران و مشاوران یونی سواپ توزیع می‌شود. UNI یک توکن حاکمیت است و به دارندگان خود اجازه مشارکت در مدیریت پروتکل را می‌دهد.
ثبت نام در صرافی یونی سواپ
ثبت نام در این صرافی غیرمتمرکز نیازی به احراز هویت یا KYC ندارد. شما به راحتی و تنها با ساخت یک کیف پول دیفای یا Web3 می‌توانید در Uniswap به مبادله توکن‌ها و تامین نقدینگی در استخرهای این پروتکل بپردازید و کسب درآمد کنید. یکی از مزایای مهم این نوع اکسچنج‌ها نیز همین است؛ زیرا همه افرادی که در نقاط مختلف دنیا زندگی می‌کنند، به دلیل نیاز به احراز هویت، قادر به معامله در صرافی‌های متمرکز نیستند و صرافی‌های غیرمتمرکزی مثل یونی سواپ این اجازه را به این افراد نیز می‌دهند.
آموزش تصویری کار با Uniswap
تمامی نیازهای شما برای مبادله در این صرافی غیرمتمرکز، شامل چند مرحله اساسی می‌شود. نخستین قدم برای شما این است که یک کیف پول Metamask بسازید. سپس وارد لینک app.uniswap.org/#/swap شوید و بر روی Connect to a Wallet کلیک کنید و متامسک را از لیست کیف پول‌ها انتخاب کنید.
پس از ورود به سیستم، انتخاب کنید که چه توکنی را می‌خواهید با اتر یا هر توکن دیگری مبادله کنید. برای ادامه مبادله، روی Swap کلیک کنید و سپس در پاپ‌آپ متامسک، گزینه Confirm Swap را فشار دهید. برای انجام این مبادله نیز باید کارمزد گس پرداخت کنید.
نکته: کارمزد گس در زمان شلوغی شبکه افزایش می‌یابد؛ اما می‌توانید آن را به صورت دستی در قسمت (Gas Price (Gwei تغییر دهید.
با طی این مراحل، شما به راحتی توکن مد نظر خود را مبادله می‌کنید.
استخرهای نقدینگی یونی سواپ و نحوه وارد کردن نقدینگی در آنها
Uniswap دارای استخرهای نقدینگی است که در واقع مجموعه‌ای از توکن‌های مختلف است که در قراردادهای هوشمند قرار دارند. کاربران می‌توانند با استفاده از اتریوم به عنوان مجرای اصلی، توکن‌ها را در استخرها وارد کنند. یکی از ویژگی‌های اصلی صرافی غیرمتمرکز یونی سواپ این است که هر کسی می‌تواند جفت ارزهای جدیدی را در یک استخر نقدینگی برای هر توکن ایجاد کند، که این کار بر خلاف صرافی‌های متمرکز است که این کار را خودشان انجام می‌دهند.
تامین کنندگان نقدینگی کارمزد مبادله (حدود ۰.۳ درصد) را به عنوان سود کسب می‌کنند. اما محاسبه بازدهی استخرهای Uniswap کار ساده ای نیست. اضافه کردن نقدینگی مستلزم واریز مقدار معینی توکن اتریوم و توکن‌های ERC20 به قرارداد توکن‌های ERC20 صرافی است. به عنوان مثال، اگر می‌خواهید ۱ اتر به استخر ETH/SNX اضافه کنید، باید سپرده اتریوم خود را با SNX مطابقت دهید. بنابراین شما یا باید ۰.۵ اتر را به SNX تبدیل کنید و یا مقداری SNX به ارزش ۱ اتر را با توجه به نرخ تبدیل صرافی در لحظه واریز خود، واریز کنید.
برای درک بهتر این مطلب، از یک تراکنش انجام شده در گذشته استفاده می‌کنیم؛ در ابتدا در این تراکنش ۰.۵ اتر را به SNX تبدیل کنیم. (در زمان این تراکنش ۱ اتر معادل ۱۰۶.۸۳ SNX بوده است).
همانطور که مشاهده می‌کنید، در این تراکنش در واقع کمی بیشتر از ۰.۵ اتر مبادله می‌کنیم تا مطمئن شویم SNX کافی برای تامین مبلغ معادل، در صورتی که نرخ صرافی تا زمان انجام معامله دوم تغییر کند، خواهیم داشت. در تصویر زیر می‌توانید این تراکنش را که دارای ۰.۲۵ دلار کارمزد گس نیز هست، مشاهده کنید.
برای واریز جفت ارز در استخر نقدینگی، در ابتدا باید توکن دوم را Confirm کنید و سپس جفت ارز را تایید کنید تا وارد استخر شود. البته تمام این کارها به طور اتوماتیک انجام می‌شود و تنها کاری که باید انجام دهید، تایید کردن ارزهاست.
در آخر ، می‌توانید SNX را به عنوان توکن واریز خود انتخاب کنید و اگر روی مانده خود در سمت راست کلیک کنید، حداکثر مبلغ ممکن اعمال می شود. روی افزودن نقدینگی (Add Liquidity) کلیک کنید و تراکنش Metamask خود را تأیید کنید.
توکن‌های نقدینگی به نسبت کل ذخیره‌هایی که هر تامین‌کننده نقدینگی در آن سهیم بوده است، تولید می‌شوند. این توکن‌ها بسیار تقسیم‌پذیر هستند و می‌توانند در هر زمان سوزانده شوند تا سهم متناسب نقدینگی بازارها را به ارائه دهنده بازگردانند. مشاهده کردید که برای وارد کردن نقدینگی به یونی سواپ نیاز به انجام سه تراکنش دارید، که برای هر کدام جداگانه میزانی کارمزد گس باید پرداخت شود.
نحوه خارج کردن نقدینگی از استخر
به روی تب Pool بروید. در اینجا استخرهایی که در آنها نقدینگی قرار داده‌اید را مشاهده می‌کنید. بر روی دکمه Manage استخری که قصد خارج کردن نقدینگی از آن را دارید، کلیک کنید.
بر روی Remove کلیک کنید.
می‌توانید انتخاب کنید که چند درصد از نقدینگی خود را می‌خواهید از استخر یونی سواپ خارج کنید. اگر کل موجودی خود را خارج می‌کنید، بر روی Max کلیک کنید و سپس بر روی Approve کلید کنید. در پاپ‌آپ باز شده، بر روی Sign کلیک کنید.
پس از Sign کردن یا امضا کردن ، بر روی Remove کلیک کنید تا دارایی‌های شما از استخر خارج شود. برای این کار، باید مقداری Gwei پرداخت کنید.
مزایا و معایب صرافی Uniswap
مزایا:
- Uniswap غیرمتمرکز است و وابسته به افراد ثالث نیست. همه می‌توانند به این پروتکل دسترسی داشته باشند و به آن متصل شوند.
- هزینه انجام ترید بر روی این پروتکل در مقایسه با صرافی‌های غیرمتمرکز دیگر کمتر است.
- این پروتکل به هر کاربری اجازه می‌دهد که یک قرارداد مبادله برای هر توکن ERC20 ایجاد کند.
- با واریز جفت ارز دیجیتال در این پروتکل، می‌توانید کارمزد مبادلاتی که دیگران انجام می‌دهند را به صورت پاداش دریافت کنید.
معایب:
- اولین ریسک در کارکرد با این صرافی غیرمتمرکز، امکان از بین رفتن تراکنش است. که این اتفاق به سه دلیل امکان رخ دادن دارد. اول اینکه شما کارمزد گس بسیار کمی پرداخت کردید و معامله بیش از مهلت معین شده در معامله طول بکشد. دوم این که شما برای هزینه پرداخت توکن یک میزان حداکثری انتخاب کرده باشید و در زمانی که تراکنش در حال انجام باشد، قیمت آن توکن بیشتر از مقدار حداکثری شما رسیده باشد. و دلیل آخر اینکه نقدینگی کافی در استخر وجود نداشته باشد. در این موارد، تراکنش شما برگردانده می شوند. البته در این صورت شما دارایی خود را از دست نخواهید داد.
- دومین ریسک وجود کوین‌های تقلبی است. هر کسی می تواند توکن‌های خود را در Uniswap لیست کند؛ بنابراین افرادی با هدف کلاهبرداری توکن‌های جعلی خود را در این صرافی لیست می‌کنند. بنابراین باید از این نظر بسیار مراقب باشید.
- این پروتکل برای در کنترل نگه داشتن قیمت توکن مورد نظر به ترید آربیتراژ متکی است و این یعنی وابستگی به صرافی‌های دیگر برای متوازن نگه داشتن نرخ مبادله.
- این پروتکل هنوز در مرحله آزمایش است و توسعه و کار بیشتری نیاز دارد.
نتیجه‌گیری
غیر قابل انکار است که این تامین نقدینگی خودکار به فضای DeFi رونق زیادی بخشیده است و سبب ایجاد بسیاری از فرصت‌های سرمایه‌گذاری جدید و پیچیده شده است. Uniswap نیز با گذر زمان سریعا در حال پیشرفت است و آمار و ارقام این پروژه گواه این موضوع است. در حال حاضر بیش از ۲ میلیارد دلار سرمایه درون این صرافی غیرمتمرکز مسدود شده است. اگر این پروژه بتواند به همین سرعت پیش رود، افزایش این ارقام در آینده محدودیتی نخواهد داشت. رابط کاربری عالی صرافی یونی سواپ و امکانات کسب درآمد آن، همراه با تجربه اثبات شده این پروتکل، آن را به یکی از درخشان‌ترین سیستم‌ها در اقتصاد کریپتو تا به امروز تبدیل کرده است.
منبع : میهن بلاکچین